Maakboxen en Digitale Geletterdheid: Een krachtige combinatie voor betekenisvol onderwijs
In het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs (so/vso) is het ontwikkelen van digitale geletterdheid essentieel voor de zelfredzaamheid en participatie van leerlingen in een steeds digitalere samenleving. De recent gepubliceerde functionele kerndoelen digitale geletterdheid (concept, mei 2025) bieden scholen een concreet en ambitieus kader om hieraan te werken. Een krachtig middel om deze doelen te realiseren zijn de Maakboxen: praktische, creatieve leskisten waarmee leerlingen al doende leren ontwerpen, creëren en experimenteren met digitale technologie.
1. Praktische kennis & vaardigheden
2. Ontwerpen en maken
3. Wisselwerking tussen digitale technologie, media, de mens en de samenleving
Binnen deze domeinen zijn zes kerndoelen geformuleerd. De Maakboxen sluiten bijzonder goed aan bij drie daarvan:
Wat zijn de functionele kerndoelen digitale geletterdheid?
De functionele kerndoelen zijn onderverdeeld in drie domeinen:1. Praktische kennis & vaardigheden
2. Ontwerpen en maken
3. Wisselwerking tussen digitale technologie, media, de mens en de samenleving
Binnen deze domeinen zijn zes kerndoelen geformuleerd. De Maakboxen sluiten bijzonder goed aan bij drie daarvan:
Kerndoel 1 – Digitale systemen
“De leerling zet digitale systemen functioneel in.”Met de Maakboxen leren leerlingen digitale apparaten aanzetten, bedienen en gebruiken voor een specifiek doel. Denk aan het bedienen van een tablet voor Stopmotion of greenscreen, het gebruiken van software om 3D printer te programmeren of het inzetten van een microbit. De Maakboxen bieden een veilige en toegankelijke omgeving om deze vaardigheden te oefenen.
Kerndoel 2 – Digitale media en informatie
“De leerling verkent het digitale media- en informatielandschap voor het verwerven en verwerken van informatie.”Tijdens het werken met de Maakboxen zoeken leerlingen informatie op, gebruiken digitale bronnen en leren ze kritisch kijken naar wat ze vinden. Bijvoorbeeld: bij het bouwen van een weerstation zoeken ze op hoe sensoren werken en vergelijken ze instructievideo’s. Zo oefenen ze met zoekstrategieën en het beoordelen van digitale informatie bij de Maakbox ‘Informatievaardigheden’.
Kerndoel 5 – Creëren met digitale technologie
“De leerling creëert met digitale technologie verschillende typen producten.”Dit is waar de Maakboxen echt schitteren. Leerlingen ontwerpen en maken digitale producten zoals een stopmotionvideo ,een gamecontroller met de Makey Makey, een bewegende robot of een weerbericht opgenomen met een greenscreen. Ze leren experimenteren, keuzes maken in ontwerp en technologie, en hun ideeën omzetten in tastbare resultaten. Dit sluit perfect aan bij de creatieve en expressieve component van dit kerndoel.
Voor de andere kerndoelen heb je aanvullende materialen nodig
Hoewel de Maakboxen een stevige basis bieden voor kerndoelen 1, 2 en 5, zijn aanvullende materialen of projecten nodig om ook de andere kerndoelen te realiseren:• Kerndoel 3 – Veiligheid en privacy: vraagt om expliciete aandacht voor digitale veiligheid, wachtwoorden, AVG en online gedrag.
• Kerndoel 4 – Artificiële intelligentie (AI): vereist tools of lessen waarin leerlingen AI-systemen herkennen en ermee experimenteren.
• Kerndoel 6 – Digitale technologie, jezelf en de samenleving: vraagt om reflectie op online gedrag, media-invloed en digitale balans
